Kulüpler Arası Anlaşma - Kargo hasarlarinin çözümünde yatan detaylar

Degerli Ilgili,

Hatirlayabileceginiz üzere 5 Eylül 2011 tarihinde Ref:2011Eylul/106 nolu Omnihaber sirkülerimizde bahse konuda sizlere bilgilendirme yapmis idik.

Bahse konu ile ilgili Sayin Aret Tasciyan’in Mart 2012 Marinedeal dergisinde yer alan makalesini bilgilerinize sunariz.

Denizcilikte vuku bulan her türlü hasarin ucu dönüp dolasip mutlaka armatöre dokunur. Bu durum, armatör sorumlu olsa da olmasa da geçerlidir. Hatta bazen armatörün haberi dahi olmadan bilahare sorumlu tutuldugunu ögrendigi olaylara sikça rastlamaktayiz. Bunun baslica nedeni genelde kanunlarin bu yönde yazilmis olmasinin yani sira, armatörün ‘gemi’ gibi elle tutulur gözle görülür ve degeri çok yüksek, tutuklanmasi da çok kolay olan bir menkule sahip olmasidir. Bu tür sorumluluklara karsi kendini koruyabilmek için armatör PandI Sigortasi satin alir ve bu sekilde istisnalar haricinde genelde kendini koruma altina almis olur.

Armatörlerin maruz kaldiklari bu haksizliklara kismen dahi olsa bir çözüm bulabilmek için International Group’a dahil PandI Klüpleri 1970 yilinda kendi aralarinda “Inter-Club Agreement” anlasmasini imza altina almislardir. Bu anlasmaya göre kira mukavelesi (charter party) sayet New York Produce Exchange Form veya Asbatime Form sartlarina göre imzalanmis ise vuku bulabilecek kargo hasarlari anlasmaya göre belirlenen sartlar ve oranlar çerçevesinde kiraci ve armatör arasinda bölüsülecektir. Bu anlasmanin baslica gayesi armatörler ve kiracilar arasindaki uzun ve masrafli süren rücu davalarinin önüne geçebilmekti. Bahis konusu anlasma degisen tasima sartlarina uyum saglayabilmek için 1984 ve 1996 yillarinda iki kez desiklige ugramis ve özellikle 1996’daki köklü degisikliklerden sonra “Inter – Club New York Produce Exchange Agreement 1996” adini almistir.

Inter- Club Agreement’a göre kira mukavelesine taraf olan her kisi veya kurulus çikan kargo hasarina belirlenen oranda katilmak zorundadir. Peki bu uygulama pratikte nasil yürümekte idi? Hepimizin bildigi gibi bir kargo hasari veya eksikligi sonucu ilk yapilan, hareket kargo ilgilileri tarafindan o geminin tutuklanmasidir. Armatör, Pandi klübü tarafindan tanzim edilen bir teminat mektubu karsiliginda gemisini serbest biraktirir ve kiraciya dönerek ICA kurallari geregi kendi payina düsen miktar için teminat göstermesini ister. Iste bu esnada armatörün karsisina anlasmanin satirlari arasina sikismis 4 © maddesi çikar: Çikabilecek herhangi bir kargo hasarinin anlasma sartlarina göre kira mukavelesine imza atan taraflar arasinda paylasimi ancak bahis konusu kargo hasarinin ödenmesi ve ibralasilmasi sonucu söz konusu olabilir.
Bu, armatör kendi aleyhine açilan kargo davasini sonuna kadar savunup, konuyu sulhen veya mahkeme karari sonucu ödeyip ibralasana kadar kiraciya dönüp hasara katilmasini isteyemez anlamina geliyordu. Birçok kez de olay sonuçlandiginda kiracinin yerinde yeller esiyordu.

PandI Klüpleri bu rahatsizligin farkinda olup uzun zamandir buna bir çözüm arayisi içindeydiler. Nihayet ICA 1996’da gerekli degisiklikleri yaparak  Inter-Club New York Produce Exchange Agreement 1996 (As Amended September 2011)’i yeni hali ile yürürlüge soktular. Bu anlasmaya göre; kira mukavelesine taraf kuruluslardan herhangi biri, bir kargo hasari ile ilgili kargo ilgililerine teminat mektubu vermek zorunda kalirsa ayni miktarda teminat mektubunu kira mukavelesinde imzasi bulunan diger kisi veya kurulustan talep etme hakkina sahiptir. Söyle ki;

a) Böyle bir talebin anlasmanin (6) maddesinde belirtilen zaman asimi süresi içinde yapilmasi gerekir.
b) Teminat isteyen taraf karsi tarafin talebi halinde ayni miktarda kontr teminat vermek zorundadir.
c) Istenilen teminat mektuplari 1996 anlasmasindaki oranlara bagli kalmaksizin kargo hasari ile ilgili istenilen talebin yüzde 100 miktarinda istenebilir.
d) Herhangi bir talebin bu anlasma çerçevesinde degerlendirilebilmesi için mutlaka 1996 anlasmasindaki tarife uygun bir kargo hasari talebi olmasi gerekir.
e) Söz konusu kira mukavelesi 1 Eylül 2011 tarihinde veya daha sonraki bir tarihte imza altina alinmis olmasi gerekir.

Degerli denizci dostlarimin imzaladiklari yeni kira mukavelelerinde kullandiklari ICA’lerde “As amended September 2011” veya “…Any amendments thereto” ibaresini koymayi unutmamalarini tavsiye ederim.